W związku z napływającymi do Urzędu Gminy pismami, a także pytaniami mieszkańców zamieszczanymi na oficjalnej stronie "Gmina Wyry - dobre miejsce do zamieszkania" na portalu Facebook, publikujemy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania związane z planami wydobycia węgla pod Gostynią w związku z wystąpieniem Dyrektora Kopalni KWK Bolesław Śmiały podczas Sesji Rady Gminy Wyry w dniu 27 lutego.

Czy będzie wydobycie węgla pod Gostynią?

Na dzisiaj nie istnieje stan prawny pozwalający na rozpoczęcie wydobycia węgla pod Gostynią. Jedyną możliwością podjęcia eksploatacji byłaby zmiana ustawy Prawo geologiczne i górnicze. Skądinąd wiadomo, że rozważane są tzw. specustawy umożliwiające w innych trybach niż obecnie znane na przygotowanie oraz rozpoczęcie eksploatacji. Na ten moment jednak takich przepisów nie ma.

Przypominamy, że granice obszarów górniczych, stanowiących przestrzeń, w granicach której przedsiębiorca jest uprawniony do wydobywania kopaliny oraz prowadzenia robót górniczych niezbędnych do wykonywania koncesji (art. 6 pkt 5 ustawy Prawo geologiczne i górnicze) oraz granice terenów górniczych, stanowiących przestrzeń objętą przewidywanymi szkodliwymi wpływami tych robót (art. 6 pkt 15 cyt. ustawy), określa się w koncesjach na wydobywanie kopalin.

Polska Grupa Górnicza S.A. Oddział KWK „Bolesław Śmiały” posiada jedynie koncesję nr 116/94 na wydobywanie węgla kamiennego w obszarze górniczym „Łaziska II”, ze skutkami eksploatacji zawierającymi się w granicach terenu górniczego „Łaziska II”, wydaną przez Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa dnia 27.07.1994 r., oraz zmienioną decyzjami Bkk/PK/150/97, Dge/RR/487-5633/2001 i DGKVI.4771.12.2015.KD.3. Koncesja ma ważność do 31.07.2020 r.

Polska Grupa Górnicza nie posiada koncesji na wydobywanie węgla kamiennego ze złoża Za rowem Bełckim pod terenem Gostyni.

Czy dojdzie do starania się o taką koncesję oraz w ostateczności do jej wydania na chwilę obecną nie wiadomo. Być może Polska Grupa Górnicza będzie się o to starała, jednak w tym momencie Gmina Wyry nie posiada żadnych dokumentów w tym zakresie. Jeżeli wpłynie do Urzędu Gminy pismo informujące o rozpoczęciu procedury ubiegania się o koncesję, gmina na pewno skonsultuje to zagadnienie w trybie wynikającym z obowiązujących przepisów. W szczególności, na ile będzie to możliwe konsultacje obejmą wszystkich mieszkańców Gminy.

Ponadto, 18 marca wpłynęło pismo Polskiej Grupy Górniczej, informujące, że do 31 grudnia 2023 roku kopalnia nie planuje w granicach gminy Wyry prowadzenia żadnych robót górniczych.

Czy gmina planuje umożliwienie eksploatacji złoża poprzez wprowadzenie odpowiednich zapisów do Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego? Czy są podejmowane w tym kierunku jakiekolwiek czynności, jeśli tak, to jakie?

Gmina Wyry nie ma takich planów. W obowiązującym wciąż miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, nie ma umiejscowionego obszaru górniczego na terenie Gostyni i nigdy w planie go nie było. W tym momencie nie złożono też wniosku, aby taki obszar w planie ująć. Taki wniosek musiałby złożyć przedsiębiorca górniczy, czyli w tym przypadku PGG. Wcześniej jednak na ten obszar musiałaby być wydana koncesja.

Kto wydaje koncesje i jaka jest ścieżka udzielania koncesji?

Zgodnie z zapisem ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – prawo geologiczne i górnicze (art. 22, ust. 1, pkt. 1-3) koncesji tej udziela minister właściwy do spraw środowiska.

Proces wydania koncesji ma charakter administracyjny. Stosuje się w nim przepisy: prawa geologicznego i górniczego, ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, a także kodeksu postępowania administracyjnego.

Czy Wójt potwierdza zaprezentowane publicznie w dniu 4.03.2020 podczas konsultacji społecznych w Domu Kultury w Gostyni, negatywne stanowisko gminy w stosunku do planów KWK Bolesław Śmiały związanych z wydobyciem?

Wójt Barbara Prasoł podtrzymuje swoje stanowisko wyrażone już publicznie w czasie wspomnianych konsultacji i nie przychyla się do planów zmierzających do  podjęcia eksploatacji pod Gostynią. Jednak należy podkreślić, że nie jest to oficjalne stanowisko Gminy, gdyż żaden oficjalny wniosek w tym zakresie nie wpłynął. Na pewno odbędzie się spotkanie z dyrektorem kopalni, a także z mieszkańcami, jeżeli tylko pojawi się pismo informujące o rozpoczęciu starania się kopalni o koncesję na ustalenie pod Gostynią obszaru górniczego, bądź też zaistnieją inne prawem przewidziane okoliczności, wskazujące na podejmowanie działania w kierunku rozpoczęcia eksploatacji.  Wtedy Gmina Wyry zajmie oficjalne stanowisko w tej sprawie, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Czy obecnie obowiązujący plan zagospodarowania przestrzennego z 2010 r. umożliwia prowadzenie prac wydobywczych pod terenem Gostyni?

W miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego miejscowości Gostyń z 2010 roku nie ma zapisu dotyczącego złóż węgla kamiennego Za rowem Bełckim. Taka informacja znalazła się w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Wyry przyjętym Uchwałą Rady Gminy nr XLVI/433/2018 z dnia 18 października 2018 r.:

Polska Grupa Górnicza S.A. Oddział KWK „Bolesław Śmiały” posiada koncesję 12/1014/p udzieloną przez Ministra Środowiska na rozpoznawanie złoża Za rowem bełckim. Celem prac jest rozpoznanie zasobów w stopniu pozwalającym na sporządzenie projektu zagospodarowania złoża. W projekcie wykazu złóż o znaczeniu strategicznym, sporządzonym przez Ministerstwo Środowiska w nawiązaniu do ustaleń KPZK 203024 wśród złóż niezagospodarowanych o znaczeniu krajowym, które powinny podlegać szczególnej ochronie, wymieniono złoża węgla kamiennego Kobiór-Pszczyna oraz Za rowem bełckim.

Trzeba podkreślić, że jest to jedynie koncesja na rozpoznawanie złoża, a nie ustalenie obszaru górniczego i eksploatację. Obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Gostyni nie umożliwia więc prowadzenia prac wydobywczych pod terenem tej miejscowości.

Zarówno Studium, jak i obowiązujące plany zagospodarowania dostępne są na stronie www.wyry.pl.

Gdzie i w jakiej formie mieszkańcy gminy mogą składać swoje uwagi do projektu planu i zgłaszać formalny sprzeciw co do planów kopalni?

Termin składania wniosków do powstających planów zagospodarowania przestrzennego minął. Jednym z kolejnych etapów procedury planistycznej, po przygotowaniu już projektu planów zagospodarowania miejscowości Gostyń, będzie wyłożenie planu do publicznego wglądu na okres co najmniej 21 dni. Mieszkańcy zostaną o tym zawiadomieni poprzez ogłoszenia na stronie www.wyry.pl oraz w miesięczniku „Wicie”. W terminie do 14 dni od zakończenia wyłożenia planów, mieszkańcy będą mogli składać do nich uwagi. W dalszej kolejności, wójt rozpatrzy je, a następnie przekaże do rady gminy projekt planu wraz z nieuwzględnionymi uwagami. Jeżeli w wyniku uwzględnienia uwag, do projektu wprowadzono zmiany, ponawia się uzgodnienia w niezbędnym zakresie. Tym niemniej w tym miejscu raz jeszcze warto wskazać, że nikt nie złożył wniosku do projektu planu zagospodarowania przestrzennego w zakresie eksploatacji pod Gostynią.

Czy wpłynęła do urzędu gminy informacja o konieczności ujawnienia złoża zgodnie z art. 95. 1 Ustawy Prawo geologiczne i górnicze?

Art. 95. 1. Ustawy Prawo geologiczne i górnicze stanowi:

Udokumentowane złoża kopalin oraz udokumentowane wody podziemne, w granicach projektowanych stref ochronnych ujęć oraz obszarów ochronnych zbiorników wód podziemnych, a także udokumentowane kompleksy podziemnego składowania dwutlenku węgla, w celu ich ochrony ujawnia się w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz planach zagospodarowania przestrzennego województwa.

Tak, więc w obowiązującym Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego zostało potwierdzone istnienie pokładów węgla pod Gostynią.

Czy wpłynął do urzędu wniosek KWK Bolesław Śmiały czy też Polskiej Grupy Górniczej o dokonanie zmian w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego?

Nie, raz jeszcze podkreślamy, że taki wniosek nie wpłynął.

Czy gmina zamierza wprowadzić do Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego zakaz wydobywania kopalin na wzór analogicznych zapisów, których zgodność z prawem została potwierdzona wyrokiem WSA w Łodzi z dnia 18 czerwca 2019 r.?

Odnosząc się do treści wyroku WSA w Łodzi z dnia 18 czerwca 2019r., sygn. akt II SA/Łd39/19, trzeba zauważyć, iż plany miejscowe (jako akty prawa miejscowego) są badane przez Wojewodę Śląskiego pod kątem zgodności z prawem.

Zasadniczo, umieszczenie zakazu wydobywania złóż w planach miejscowych jest niezgodne z prawem i jest powodem stwierdzenia nieważności planów.

W przytoczonym przypadku WSA zaznaczył (cyt.): że w miejscowym planie zagospodarowania wprowadzono zakaz realizacji przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oraz potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko za wyjątkiem np. infrastruktury technicznej, dróg publicznych oraz przedsięwzięć polegających na poszukiwaniu i rozpoznawaniu kopalin.

Co ważne, należy mieć na uwadze, że ustawa Prawo geologiczne i górnicze rozróżnia poszukiwanie i rozpoznawanie złóż kopalin od ich wydobyciem lub eksploatacją. Sąd wskazał, że są to odrębne rodzaje działalności i każda z nich wymaga odrębnej koncesji, co wynika z art. 21 upgg. Oznacza to, że organ uchwałodawczy gminy świadomie ograniczył dopuszczalne rodzaje działalności.

Postanowienia planu wprost i jednoznacznie zakazywały realizacji przedsięwzięć potencjalnie mogących znacząco oddziaływać na środowisko, co stanowiło negatywną przesłankę dla ustalenia uwarunkowań środowiskowych dla wydobycia złoża piasku.  Dlatego zamierzenie spółki polegające na wydobyciu kruszywa zostało słusznie uznane przez organy administracji publicznej za naruszające postanowienia planu miejscowego.

Ww. wyrok WSA  jest wyłącznie stwierdzeniem faktu zgodności planowanego zamierzenia inwestycyjnego z ustaleniami planu, nie zaś stwierdzeniem poprawności zawartych w nim ustaleń, co stanowi odrębną kwestię prawną i merytoryczną; odnosi się też do innego stanu faktycznego.

Trzeba jednoznacznie stwierdzić, iż zgodnie z utrwalonym orzecznictwem w planach miejscowych nie ma możliwości zastosowania zapisów uniemożliwiających wydobycie w przyszłości kopalin.

M. in. zgodnie z rozstrzygnięciem nadzorczym Wojewody Śląskiego IF.III.4131.1.46.2017 z 2017 (stwierdzającym nieważność Uchwały nr XXXI/351/17 Rady Miejskiej Orzesze z dnia 23 marca 2017 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu położonego w Orzeszu dla Sołectwa Woszczyce oraz Królówka - Etap III Sołectwo Woszczyce): Dopuszczenie na terenie znacznej części niezabudowanym zabudowy z jednoczesnym zakazem realizacji przedsięwzięć mogących zawsze i potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko nie wypełnienie obowiązku objęcia złóż kopalin ochroną, o której mowa w artykule 125 prawa Ochrony Środowisk. W takim bowiem przypadku organ koncesyjny będzie zobligowany do odmowy udzielenia koncesji jako sprzecznej z miejscowym planem, a pusty znacznej części teren zostanie zabudowany, co w konsekwencji może w przyszłości uniemożliwić wydobycie rozpoznanych kopali.

Ustalenie §33 ust. 2 i ust. 3 badanej uchwały narusza także zasady opisano w art. 64 ust. 3 konstytucji RP stanowiącym, że własność może być ograniczona tylko w drodze ustawy oraz w zakresie w jakim nie narusza ona istoty prawa własności.

Należy zwrócić uwag, że art. 10 ustawy Prawo geologiczne i górnicze wskazuje, że prawo własności górniczej przysługuje Skarbowi Państwa. Własność ta została wykazana poprzez zatwierdzenie przez Ministra Środowiska dokumentacji geologicznej złoża węgla kamiennego „Żory Suszec” i „Żory Suszec 1” oraz wynikające z powyższego ujawnienia i uwzględnienia tych złóż w planie miejscowym.

W świetle powyższego Rada Miejska Orzesze ograniczając możliwości realizacji przedsięwzięć związanych z wydobywaniem kopalin do wskazanych obszarów czyli de facto zakazując wydobywania kopalin poza tymi obszarami naruszyła przepisy wyżej przytoczonych aktów prawa, które to akty prawa regulują warunki i zasady wprowadzenia wydobycia kopalin w oparciu o stosowne koncesje przy zapewnieniu powszechnego bezpieczeństwa oraz przekroczyła upoważnienie do ograniczenia prawa własności w drodze aktu planistycznego.

Oznacza to, że ustalenie §33 ust. 2 i ustęp 3 badanej uchwały w sposób istotny narusza prawo, gdy sprawnie wadliwymi są także te ustalenia, które są wynikiem nadużycia przysługujących gminie uprawnień. (por. także: Rozstrzygniecie Nadzorcze Woj. Śl z dnia 25.02.2019 r.( Dz.U. Woj.Śl. z dnia 27.02.2019r. poz. 1607.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów ustawowych oraz  przykładowych rozstrzygnięć nadzorczych Wojewody Śląskiego w analogicznych sprawach, badającego zgodność planów miejscowych z przepisami prawa wynika, iż w planach miejscowych nie mogą być umieszczane zapisy uniemożliwiające wydobycia kopalin, gdyż skutkuje to stwierdzeniem nieważności uchwały uchwalającej plan, w części lub całości, a w konsekwencji - powtórzeniem procedury sporządzania projektu planu w stopniu niezbędnym, tj. usunięciem przedmiotowych zakazów, sporządzeniem ponownie Prognozy oddziaływania ustaleń planu na środowisko, wykonaniem ponownych uzgodnień i opinii organów i instytucji oraz powtórnym wyłożeniem projektu planu do publicznego wglądu, zakończonego możliwością składania uwag.Ponadto wspomnieć należy, biorąc pod uwagę wyżej cytowane przepisy ustawowe i rozstrzygnięcia nadzorcze Wojewody Śląskiego, że wszystkie uwagi dotyczące sprzeciwu w kwestii wydobycia złoża będą musiały być odrzucone. W konsekwencji cały proces sporządzania projektów planów znacznie się wydłuża, jak również – w związku z koniecznością ponowienia procedury formalno - prawnej – gmina w nieuzasadniony sposób będzie wydatkowała środki publiczne, co jest prawnie niedopuszczalne.

Czy Gmina dokonała analizy techniczno-finansowej, z której wynikałoby jaki zakres napraw mienia gminy byłby możliwy do wykonania za środki pochodzące z opłaty eksploatacyjnej?

Gmina nie dokonała analiz w tym zakresie, ponieważ nie ma w tym momencie żadnej informacji na temat nawet hipotetycznej działalności górniczej w tym obszarze.

Czy gmina ma zabezpieczone środki na wypłatę odszkodowań z tytuły utraty wartości nieruchomości?

W związku z aktualnie obowiązującym stanem prawnym (w szczególności planem zagospodarowania przestrzennego) gmina nie ma zaplanowanych środków na wypłatę odszkodowań, o których stanowi art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Informujemy, że odpowiedzi na pisma, które wpłynęły do Urzędu Gminy w związku z wystąpieniem Dyrektora Kopalni KWK Bolesław Śmiały podczas Sesji Rady Gminy Wyry w dniu 27 lutego, zostaną Państwu oczywiście przesłane we właściwym terminie. Opublikowane tutaj odpowiedzi mają na celu przyspieszenie udzielenia Państwu informacji.

powrót