Zabytki i miejsca historyczne

Na terenie miejscowości Wyry znajduje się pochodzący z przełomu XVIII i XIX wieku zespół dworu, w skład którego wchodzą budynki mieszkalne, budynki gospodarcze oraz fragment muru. Poza tym w miejscowości Gostyń mieści się zabytkowy kościółek z 1922 r. (obecnie pełni on funkcję kaplicy cmentarnej). Można spotkać także szereg budynków mieszkalnych, gospodarczych pochodzących z XIX i XX wieku. Na uwagę zasługują liczne kapliczki i krzyże przydrożne powstałe w XIX i XX wieku.

Zarządzenie 476/2018 Wójta Gminy Wyry z dnia 18 czerwca 2018r.

Zarządzenie 488/2018 Wójta Gminy Wyry z dnia 1 sierpnia 2018r. w sprawie zmiany Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Wyry

Zarządzenie 264/2021 Wójta Gminy Wyry z dnia 26 stycznia 2021 r. w sprawie aktualizacji Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Wyry

Do zabytków i miejsc historycznych można również zaliczyć:

  1. Schrony

  2. Pomnik Pamięci Żołnierzy Września z 1939 r., w Gostyni, gdzie corocznie odbywają się obchody rocznicowe upamiętniające walki obronne na Śląsku „Wrzesień 1939”, z udziałem władz wojewódzkich, Związku Kombatantów itp.

  3. Obelisk ku czci pomordowanych w czasie II wojny światowej, znajdujący się w Wyrach.

  4. Zbiorowy grób żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, znajdujący się na cmentarzu parafialnym w Wyrach
  5. Zbiorowy grób żołnierzy polskich poległych w II wojnie światowej, znajdujący się na cmentarzu parafialnym w Gostyni.

  6. Zbiorowy grób żołnierzy niemieckich poległych w II wojnie światowejznajdujący się na cmentarzu parafialnym w Gostyni.

  7. Zbiorowy grób żołnierzy września, znajdujący się na cmentarzu parafialnym w Wyrach. Zbiorowa mogiła wojenna, w której spoczywa 82 żołnierzy polskich poległych w 1939 r. Była także mogiła żołnierzy niemieckich, jednak ich ciała ekshumowano i wywieziono.

  8. Kapliczka przydrożna położona przy skrzyżowaniu ulicy Pszczyńskiej i ulicy Głównej w Wyrach.

    Kapliczka z I połowy XIX w., przykryta dachem czterospadowym, na dachu figurka aniołka, pod jego krawędzią płaskorzeźba „Oko Opatrzności”. We wnęce, za zamkniętym oknem znajduje się płaskorzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z 1828 r. 

  9. Kamienny krzyż przydrożny przy ulicy Głównej w Wyrach z 1860 r. fundacji gminy Wyry. Z przodu cokołu płaskorzeźba matki Boskiej, nad nią właściwy krzyż z figurą Chrystusa.

  10. Kamienna figura św. Jana Nepomucena przy ulicy Głównej w Wyrach z XIX w.

  11. Kamienny krzyż przy skrzyżowaniu ulicy Pszczyńskiej i ulicy Łaziskiej w Wyrach.

    Na dwukondygnacyjnym cokole, z ludową rzeźbą Chrystusa, pierwotnie u stóp Chrystusa była figura Marii Magdaleny.

  12. Murowana kapliczka przy ulicy Leszczynowej w Wyrach

    W półkolistej wnęce znajduje się płaskorzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

  13. Kamienny krzyż przy ulicy Tyskiej w Gostyni z drugiej połowy XIX w.

    Pod krzyżem na cokole umieszczona jest rzeźba Matki Boskiej Bolesnej, a poniżej, na podstawie cokołu tablica z tekstem: Na pamiątkę krwawej ofiary która została przelana w roku 1870 J. Reguła. Motywem wybudowania tego krzyża, wg ludowego przekazu, była tragedia rodzinna.

  14. Kamienny krzyż przy ulicy Tyskiej w Gostyni

    Kamienny krzyż wykonany jest z piaskowca, otoczony metalowym płotkiem, umieszczony na cokole, we wnęce rzeźba Matki Boskiej Bolesnej, na cokole napis: Fundator: Ewa i Józef Wróbel 1882 r.

  15. Kolumna Trójcy Świętej przy ulicy Pszczyńskiej w Gostyni

    Kolumna Trójcy Świętej z 1897 r. umieszczona na wysokim cokole z klasycystycznymi ozdobami. W cokole wnęki: z przodu figurą Matki Boskiej królowej, po bokach, z jednej strony figura św. Józefa, z drugiej Archanioł Michał. W podstawie cokołu tablica inskrypcyjna z napisem: Trzej są którzy świadectwo dają na niebie: Ojciec, Słowo i Duch Święty a ci trzej jedno są. E. Jan. 3.7. Kolumnę Trójcy Świętej ufundowała Gmina Gostyń.

  16. Krzyż przydrożny położony przy tzw. szańcu szwedzkim przy ulicy Rybnickiej w Gostyni

    Kamienny krzyż z 1844 r. Rzeźba Chrystusa wykuta została w piaskowcu, z przodu cokołu figura Matki Boskiej Bolesnej. Zgodnie z tradycją krzyż został ustawiony na tzw. szańcu szwedzkim, w miejscu, w którym wykopano kości ludzkie. Zwraca uwagę jego piękne usytuowanie w krajobrazie.

  17. Kapliczka słupowa przy ulicy Motyla w Gostyni

    Kapliczka ufundowana w 1919 r. przez Franciszka Roja, murowana z cegły, pokryta blachą, z krzyżem na szczycie, w głębokiej wnęce za szybą figura Matki Boskiej.

  18. Pomnik Przyrody – 350 letni dąb

    W pobliżu Starego Stawu znajduje się jedyny pomnik przyrody na terenie Gminy Wyry – dąb szypułkowy o obwodzie 550 cm w pierścienicy. Jest on najgrubszym i prawdopodobnie najstarszym, bo liczącym ponad 350 lat, chronionym okazem dębu na terenie powiatu mikołowskiego.