Tytuł projektu: W kierunku transformacji w Gminie Wyry

Okres realizacji projektu: 7.10.2024 r. - 30.06.2026 r.

Wnioskowane dofinansowanie w ramach Funduszy Europejskich dla Śląskiego 2021-2027 (Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji): 657 000,00 zł

Cel projektu: Podjęcie działań na rzecz mieszkańców Gminy Wyry uczestniczących w procesie sprawiedliwej transformacji, mających na celu poprawę jakości życia mieszkańców, zwiększanie ich aktywności społecznej, zawodowej i obywatelskiej.

Cel zostanie osiągnięty poprzez organizację warsztatów, spotkań, wydarzeń dla 200 mieszkańców gminy, w tym 130 kobiet. W projekcie wsparcie mieszkańców podzielono na 4 zadania. Pierwsze dotyczyć będzie uaktywnieniu mieszkańców i wzmocnieniu akceptacji dla procesu transformacji poprzez działania edukacyjne i animacyjne uwzględniające zachowanie tożsamości społeczności górniczych. Drugie zadanie poświęcone będzie działaniom pogłębiającym wiedzę i świadomość mieszkańców z zakresu zielonej gospodarki, neutralnej dla klimatu, ekologii. W trzecim zadaniu uczestnicy projektu poprzez możliwość realizacji własnych inicjatyw lokalnych będą mogli wzmacniać aktywność społeczną mieszkańców gminy i ich akceptację dla procesu transformacji. Czwarte zadanie dotyczyć będzie adaptacji istniejącej przestrzeni przy Domu Kultury w Gostyni ("Zagrody Śląskiej")na miejsce bardziej przyjazne, służące integracji w odpowiedzi na potrzeby mieszkańców.

Projekt będzie realizowany od 7 października 2024 roku do 30 czerwca 2026 roku. Realizacja projektu przyczyni się do wsparcia 200 mieszkańców gminy w procesie sprawiedliwej transformacji, rozwój ich aktywności społecznej i przygotowanie do nadchodzących zmian związanych z przejściem na "zieloną" gospodarkę.

Projekt będzie realizowany przez Gminną Bibliotekę Publiczną w Wyrach oraz Dom Kultury w Gostyni.

Opis zadań:

Zadanie 1 – w ramach zadania zaplanowano działania mające na celu wzmacnianie aktywności lokalnej, zachowanie tożsamości lokalnej. Będą to:

1. Mieszkam na śląsku – spotkania dla dzieci podczas których poznają zwyczaje śląskie, które odchodzą już w niepamięć w tym bajek i legend. Celem będzie popularyzowanie tradycji, obrzędów związanych z porami roku (np. wykopki, topienie marzanny, wróżby andrzejkowe, Barbórka).

2. Cykl spotkań kulinarnych "Jak to kiedyś się warzyło" – celem spotkań będzie wspólnie przygotowywanie i degustowanie potraw śląskich, w których będą mogli wziąć udział rodzice z dziećmi, seniorzy, kobiety i mężczyźni z terenu gminy Wyry.

3. Spotkania dotyczące kultury śląskiej – spotkania dzięki którym mieszkańcy poznają bądź przypomną sobie jak mówi się w gwarze śląskiej, jakie tańce ludowe były rozrywką naszych przodków, poznają podstawowe kroki tańców śląskich, opracują scenariusz w gwarze śląskiej do bajki „Czerwony Kapturek”, który będą mogli zaprezentować na scenie w Domu Kultury w Gostyni.

4. Jak to piyrwej u nos było – cykl spotkań organizowanych w odpowiedzi na potrzebę zachowania lokalnej i śląskiej tożsamości. Przeznaczone będą dla mieszkańców chcących pogłębić wiedzę z zakresu tradycji śląskich, lokalnych osobowości, które miały wpływ na historię Śląska.

5. Letnia zielona czytelnia przy gminnych bibliotekach – w odpowiedzi na potrzebę podniesienia jakości życia mieszkańców gminy zorganizowane zostaną miejsca integracyjne związane z możliwością wypoczynku i rekreacji na świeżym powietrzu w powiązaniu z pasją czytania.

6. Zakup mobilnych gier wielkoformatowych

7. Poznanie miejsc ważnych dla historii i tożsamości śląskiej – organizacja wycieczek w odpowiedzi na potrzeby mieszkańców. Miejsca, które zostaną odwiedzone będą ściśle związane z pracą górników, historią i dziedzictwem przemysłowym (Kopalnia Guido w Zabrzu, Sztolnia Czarnego Pstrąga, Kopalnia Ignacy w Rybniku, sanktuarium Św. Barbary w Strumieniu, Muzeum Śląskie w Świętochłowicach).

8. Śląskie tradycje i zwyczaje - "Dzień Śląski" wraz z biesiadą – zaangażowanie seniorów i przedszkolaków we wspólne spotkanie, którego częścią będzie prezentowanie kultury śląskiej i rodzin górniczych, poznanie gwary śląskiej, śląskich szlagierów i potraw.

9. Ścieżka historyczna – montaż tablic pamiątkowych umożliwiających spacer po Gminie Wyry śladem miejsc, w których realizowany był przemysł wydobywczy. Ścieżka powiązana będzie z aplikacją, która po zeskanowaniu kodu QR umożliwi zapoznanie się z historią danego miejsca.

Zadanie 2 – w ramach zadania zaplanowano następujące działania:

Konferencja „ Zielona Gmina Wyry" – wydarzenia rozpoczynające i kończące projekt.

Cykliczne zajęcia dla dzieci w temacie ekologii i ochrony środowiska – 26 osób - cykl 14 eko-spotkań, których celem jest rozbudzenie poczucia odpowiedzialności za przyrodę i ochronę środowiska.

Eko przedszkolak – nauka postaw proekologicznych wśród dzieci poprzez ciekawą formę jaką jest teatrzyk obrazkowy. Zorganizowanych zostanie 10 spotkań dla 125 dzieci.

Cykl warsztatów dla dorosłych wybierających życie w zgodzie z naturą – zostaną zorganizowane 4 warsztaty w odpowiedzi na potrzeby mieszkańców: Życie Zero Waste, Warsztaty eko-ozdoby, Warsztaty eko-kosmetyki, Eko ogród – podstawy permakultury. W warsztatach będzie mogło wziąć udział min. 15 mieszkańców.

Warsztaty pn. Przyroda moim przyjacielem – warsztaty przeznaczone dla dzieci, które mają na celu rozwinięcie wrażliwości dzieci na otaczającą nas faunę i florę. Spotkania będą prowadzone w ciekawy dla dzieci sposób, angażując je do wspólnej pracy i zabawy. Warsztaty zaplanowano dla 50 dzieci (2 grupy po 25 osób) w odpowiedzi na potrzeby wskazane przez rodziców dzieci w wieku przedszkolnym.

Warsztaty etnologiczne dla dorosłych i młodzieży "Zielono mi" – warsztaty przeznaczone dla osób młodych w wieku 15-29 lat oraz osób w wieku starszym. Podczas warsztatów zaprezentowane zostaną praktyczne wskazówki jak można swoim działaniem chronić przyrodę, wykorzystywać odpady, uczestnicy poznają jak rośliny oddziałują na życie człowieka, w jaki sposób można je wykorzystywać.

Spotkania EKO-OZE – pogłębiające wiedzę uczestników projektu na temat możliwości związanych w eko-energią, odnawialnymi źródłami energii, zmianami klimatu, możliwościami związanymi w wykorzystaniem natury w procesie adaptacji do zmian klimatu i zmian w wyniku tranformacji.

Zadanie 3 – w ramach zadania zaplanowano 6 inicjatyw lokalnych na rzecz świadomego udziału mieszkańców w procesie transformacji. W nawiązaniu do wyników rozmów z mieszkańcami i wyników diagnozy zaplanowano inicjatywy w następujących obszarach merytorycznych:

1. inicjatywy z zakresu ekologii i ochrony środowiska – oszczędność wody, wykorzystanie opadów deszczowych, roślinności w powiązaniu z adaptacją do zmian klimatu

2. inicjatywy dotyczące zachowania tożsamości lokalnej i regionalnej, dbałość o ciągłość minionych i przyszłych społeczności.

Zadanie 4 – w ramach zadania chcemy przystosować teren znajdujący się przy Domu Kultury w Gostyni tj. "Zagrodę Śląską" do miejsca spotkań, integracji mieszkańców Gminy Wyry. Zadanie polega na adaptacji istniejącej infrastruktury do miejsca spotkań mieszkańców umożliwiającego integrację. Adaptacja będzie polegała na remoncie znajdującej się na tym terenie sceny (60m2), zakupie i montażu kompletów ławo-stołów na stałe przytwierdzonych do podłoża, zakupie zestawów nowych ławek i stołów składanych, nasadzeniu roślinności częściowo zacieniającej miejsce „Zagrody Śląskiej”. Ponadto w celu ochrony przed słońcem czy deszczem osób przebywających na terenie obiektu zaplanowano zakup tzw. żagli przeciwsłonecznych oraz przeciwdeszczowych wraz ze słupami mocującymi. Zagroda Śląska będzie urozmaicona nasadzeniami roślinnymi. Lokalizacja inwestycji przy obiekcie Domu Kultury w Gostyni będzie sprzyjać działaniom integracyjnym i uczestnictwie w różnych formach animacji organizowanych przez Dom Kultury w Gostyni na rzecz mieszkańców gminy. Inwestycja będzie miała wpływ na wzrost atrakcyjności rekreacyjnej na terenie gminy Wyry. Dostępność tego miejsca będzie sprzyjała zwiększeniu aktywności zarówno dzieci jak i ich opiekunów. Planowany termin realizacji zadania to czerwiec 2025 r.