Rada Gminy uchwaliła budżet na rok 2023. Planowane dochody naszej gminy w  nadchodzącym roku wyniosą ponad 55 mln zł, a wydatki 61 mln zł. Gmina przeznaczy na inwestycje 17 mln zł. W głosowaniu, podczas XLVIII sesji Rady Gminy uchwałę dotyczącą budżetu na 2023 rok poparło 13 radnych.

Plan dochodów na rok 2023 wynosi ponad 55,5 mln zł, w tym dochody bieżące to 44,5 mln zł. W dalszym ciągu, najistotniejszym źródłem są dochody z tytułu udziału w podatkach PIT i CIT. Wynoszą w sumie 12,5 mln zł, czyli 22,61% dochodów ogółem. Wprowadzona od 2022 r. zasada przekazywania samorządom miesięcznie 1/12 określonej stałej kwoty dochodów z udziału w PIT i CIT spowodowała, że pozbawiono gminę możliwości uzyskania ponadplanowych dochodów bieżących. Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Ministra Finansów, spodziewane dochody z tytułu udziału w podatku dochodowym od osób fizycznych wyniosą w 2023 roku 12 242 825 mln zł i będą niższe od przewidywanego wykonania za 2022 rok o 2,88 mln zł, tj. o 24,12%. Dochody z pozostałych źródeł m.in. z podatków i opłat lokalnych, nie są w stanie zrekompensować tego ubytku.

Uchwała budżetowa na 2023 rok zakłada łączne wydatki na poziomie 61,2 mln zł, w tym wydatki bieżące w wysokości 44,2 mln zł. Poziom wydatków bieżących w dużej mierze decyduje o jakości życia w gminie, ważne jest jednak zachowanie właściwej relacji pomiędzy dochodami bieżącymi i wydatkami bieżącymi celem wygospodarowania nadwyżki przeznaczonej na rozwój. Z uwagi na galopującą inflację, poziom wydatków bieżących jest coraz wyższy. Gminę dotyka kryzys energetyczny, stale rośnie koszt zakupu gazu i energii. Grażyna Słowik, skarbnik gminy, zauważa, że zabezpieczenie środków na wydatki bieżące, z uwagi na coraz wyższą inflację, będzie prawdziwym wyzwaniem dla polityki budżetowej Gminy Wyry w najbliższych latach. Gmina została pozbawiona części dochodów z tytułu PIT, w związku z wprowadzeniem Polskiego Ładu, bez rekompensaty z innych źródeł dochodów budżetowych. Należy podkreślić, że nie zostały ograniczone zadania własne gminy, które zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, gmina ma wykonywać. Gmina musi prowadzić działania polegające na stałym monitorowaniu sytuacji finansowej poprzez prowadzenie działań oszczędnościowych po stronie wydatków, ale musi także zintensyfikować działania po stronie dochodowej – wyjaśnia skarbnik gminy.

Wśród wydatków bieżących niezmiennie największa część trafia na edukację. Na rok 2023 zaplanowano w ramach wydatków na oświatę 25,2 mln zł, z czego subwencja oświatowa zabezpieczy wydatki w wysokości 14,3 mln zł. Wsparcie mieszkańców poprzez pomoc społeczną i wsparcie dla rodzin to 4,5 mln zł. Na działania związane z gospodarką komunalną i środowiskiem przewidziano 6 mln zł, a 200 tys. zł zaplanowano na dofinansowania dla mieszkańców na wymianę pieców. Istotną pozycję w wydatkach bieżących stanowią wydatki ponoszone na funkcjonowanie i realizację zadań jednostek budżetowych, co daje 5,8 mln zł, a także gospodarkę mieszkaniową – 7,4 mln zł, transport – 6,3 mln zł, z czego 300 tys. dofinansowania ma zostać przeznaczone na przebudowę III etapu ul. Rybnickiej.

Do wydatków statutowych jednostek zalicza się bieżące koszty ponoszone na realizację zadań, w tym zakup materiałów i usług, koszty energii i wody, opłaty i podatki. Wzrost wydatków w ramach tej grupy jest konsekwencją m.in. zmian organizacyjnych, zwiększającą się bazą kulturalną i rekreacyjno-sportową czy utrzymaniem i oświetleniem nowych przestrzeni.

Obecnie dużym wyzwaniem jest również obsługa długu, który został zaplanowany na poziomie 2,2 mln zł. W wydatkach bieżących poważną pozycję stanowią wynagrodzenia i pochodne od wynagrodzeń dla pracowników zatrudnionych w jednostkach budżetowych (m.in. urząd, instytucje kultury, GOPS, szkoły, przedszkola) realizujących zadania własne oraz wynagrodzenia wypłacane na podstawie umów o dzieło i zlecenia. Łącznie środki na ten cel angażują 20,2 mln zł, tj. 33,2% wydatków bieżących.

W budżecie na 2023 rok na wydatki majątkowe zaplanowano łącznie 17 mln zł. Dzięki tym środkom planowane są: kontynuacja termomodernizacji mieszkalnych budynków komunalnych, przebudowy Szkoły Podstawowej w Gostyni, przebudowy ul. Zawodzie w Wyrach, pawilonu handlowego czy budowy kanalizacji w Gostyni.

Wśród nowych inwestycji, w projekcie budżetu pojawiły się: termomodernizacja biblioteki w Gostyni, wymiana dachu i modernizacja poddasza w budynku GOPS-u, opracowanie dokumentacji termomodernizacji budynku OSP w Gostyni oraz PSZOK-u w Gostyni.

Projekt budżetu na rok 2023 został wcześniej pozytywnie zaopiniowany przez Regionalną Izbę Obrachunkową. Podczas grudniowej sesji Rada Gminy przyjęła także Wieloletnią Prognozę Finansową Gminy Wyry na lata 2023-2040.

Poniższa rozmowa z Barbarą Prasoł, wójt Gminy Wyry, o budżecie Gminy Wyry na 2023 rok i planowanych oszczędnościach została opublikowana w listopadowym wydaniu miesięcznika „Wicie”.

Jaki będzie rok 2023?

Trudny, bardzo trudny. Poziom dochodów i wydatków zaplanowany w projekcie budżetu jest mniej więcej na poziomie obecnego roku. A już wiemy, że czekają nas m.in. podwyżki kosztów energii czy dwukrotne zwiększenie w ciągu roku wynagrodzenia minimalnego. To rodzi konsekwencje zwiększonych wydatków bieżących dla wszystkich naszych jednostek organizacyjnych.

Wraz z wejściem w życie Polskiego Ładu wszystkim gminom w Polsce została ograniczona możliwość wpływania na wysokość dochodów, którymi dysponują. W zasadzie jedynym źródłem dochodów, na które ma jeszcze wpływ Rada Gminy to podatki lokalne. Wiadomo jednak, że nikt nie chce płacić wyższych podatków, które i tak w jakimś stopniu trzeba było podnieść.

Jakie będą priorytety w działaniach gminy w 2023 roku?

Naszym priorytetem będzie przede wszystkim kontynuacja już rozpoczętych działań, na które mamy pozyskane środki zewnętrzne. Sztandarową inwestycją będzie oczywiście budowa kanalizacji w Gostyni poza Aglomeracją. W tym roku kończymy przedostatni etap tego projektu, a mam nadzieję że w przyszłym rozpoczniemy kilkuletni etap ostatni. Jest to najdłuższa inwestycja w historii gminy. W 1995 roku zapoczątkowaliśmy ją budową oczyszczalni ścieków i fragmentu kanalizacji sanitarnej i oby w 2025 roku to zadanie udało się nam zamknąć.

Spośród inwestycji, które chcemy zakończyć w przyszłym roku, jest przebudowa szkoły w Gostyni, a także termomodernizacja mieszkalnych budynków komunalnych w Wyrach. Mieszkańcy ul. Zawodzie zyskają utwardzoną drogę asfaltową, siedzibę tzw. „starego przedszkola” i GOPS-u w Wyrach czeka wymiana dachu. Przygotowujemy się również do ogłoszenia przetargów na termomodernizację biblioteki w Gostyni oraz budynku byłego pawilonu handlowego w Wyrach.

Z innych inwestycji – Zarząd Dróg Wojewódzkich ogłosił przetarg na przebudowę drogi wojewódzkiej, w planie jest także ul. Rybnicka…

Cieszę się, że te drogi zostaną przebudowane, ponieważ to główne korytarze komunikacyjne naszej gminy. Mam nadzieję, że ich przebudowa poprawi komfort życia mieszkańców, a także bezpieczeństwo kierowców, pieszych i rowerzystów. Droga wojewódzka zyska ścieżki rowerowe, chodniki, wyspy między pasami ruchu, a także – co dla naszych mieszkańców najważniejsze – wybudowane zostanie długo wyczekiwane rondo na skrzyżowaniu ulic: Zjednoczenia, Pszczyńskiej i Łaziskiej. Jeśli chodzi o przebudowę ul. Rybnickiej, zaplanowaliśmy w budżecie na ten cel 300 tys. zł dofinansowania. Z informacji uzyskanych przeze mnie w starostwie powiatowym wiem, że przygotowywany jest już przetarg na ten cel.

Czy nasza gmina w nowym roku włączy tryb oszczędzania?

1 grudnia weszły w życie przepisy ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej, dotyczące obowiązku zmniejszenia przez jednostki sektora publicznego całkowitego zużycia prądu o 10% w okresie od 1 grudnia 2022 roku do 31 grudnia 2023 roku. Wyłączone z obliczeń są urządzenia techniczne zapewniające ciągłość działania infrastruktury informatycznej, czyli serwerownie. Zgodnie z ustawą, za niedopełnienie obowiązku zmniejszenia zużycia prądu, grozi nam kara pieniężna, w maksymalnej wysokości 20 tys. zł.

Cały czas realizujemy m.in. termomodernizacje, które zmniejszają nam koszty bieżącego utrzymania obiektów. Ta oszczędność mam nadzieję pozwoli nam na pokrycie innych wydatków.

A co z oświetleniem w gminie?

Jesteśmy w trakcie rozmów z firmą Tauron w sprawie modernizacji systemu oświetleniowego. Obecnie negocjujemy koszty wymiany tradycyjnych opraw na ledowe. Natomiast nie przewidujemy wyłączania oświetlenia w godzinach nocnych, ani ograniczania liczby świecących ulicznych latarni.

W budżecie przewidziano wydatki na rzecz lepszego powietrza?

Tutaj mamy dysonans, bo z jednej strony słyszymy, że każde paliwo jest możliwe do spalania – miał, węgiel brunatny. Z drugiej jednak strony obowiązuje nas uchwała sejmiku województwa śląskiego, która uznaje te paliwa za zakazane do stosowania. Nie chcemy jednak zaniechać namawiania mieszkańców do wymiany starego źródła spalania na ekologiczne i nowoczesne, dlatego Rada Gminy na ostatniej sesji przyjęła nowy regulamin określający zasady udzielania dotacji na inwestycje związane z wymianą nieekologicznych i niskowydajnych źródeł ciepła na ogrzewanie proekologiczne. Do roku 2027, w budżecie gminy corocznie będą zabezpieczane na ten cel środki w wysokości 200 tys. zł.

Podsumowując, muszę przyznać, że to najtrudniejszy projekt budżetu, jaki przygotowywaliśmy. Wyzwaniem, co rok jest realizacja celów oświatowych, ponieważ środki z subwencji nie pokrywają jej kosztów. Zaskakiwani jesteśmy też często nowymi zadaniami, takimi jak np. w tym roku dystrybucja węgla. Musieliśmy w ostatnim czasie zorganizować od podstaw całą obsługę formalną, aby umożliwić mieszkańcom zakup opału na zimę. W przyszłym roku od stycznia do marca czeka nas kontynuacja tego zadania. Realia są trudne i mało przewidywalne, dlatego w ciągu roku najczęściej zmienianą uchwałą jest ta dotycząca budżetu. Trzeba liczyć się z tym, że tak będzie i w przyszłym roku. Mam jednak nadzieję, że korekta budżetu będzie robiona nie tylko w celu zwiększenia środków na wydatki, ale tak samo często w celu zwiększenia naszych dochodów.

powrót