Małe formy architektury sakralnej – kapliczki czy krzyże przydrożne są charakterystycznym elementem polskiego krajobrazu i jednocześnie ważnym elementem kultury. Śląsk pod względem tych małych form jest bardzo specyficzny – dominują tutaj krzyże kamienne o cokole dekorowanym rzeźbami, często spotyka się też kapliczki domkowe oraz szafkowe, zawieszone na różnych słupkach, pniach drzew czy ścianach domów. Spotkać można także figury świętych na cokołach oraz bardziej już archaiczne – kapliczki słupowe. Na terenie Gminy Wyry znaleźć można aż kilkanaście małych form sakralnych.

Kapliczki z wnęką zdecydowanie wyróżniają naszą gminę spośród sąsiednich miejscowości, co świadczy o wyjątkowym stylu naszej małej architektury sakralnej. Posiadają one cenne wyposażenie wewnątrz – płaskorzeźby z wizerunkiem Matki Bożej z XIX wieku, dlatego ich wartość historyczna jest bardzo wysoka.

W gminie Wyry znajdują się trzy kapliczki z wnęką. Jedna z nich, wzniesiona została na skrzyżowaniu ulic Pszczyńskiej oraz Głównej już na początku XIX wieku. Zbudowana została z kamienia i cegły, jest otynkowana, ma czterospadowy, ale niemal płaski dach. Na jego szczycie na kwadratowej stopce stoi figurka aniołka klęczącego na jednym kolanie.

Kapliczka - stan aktualny

Kapliczka przed renowacją w 2015 roku

Tym co wyróżnia tę budowlę jest drewniana płaskorzeźba z 1828 roku znajdująca się we wnęce kapliczki. Przedstawia ona Matkę Bożą z Dzieciątkiem. Ma ona charakter ludowy, Maryja i Jezus są w bogatych płaszczach i koronach. Maryja trzyma prawą rękę na sercu, a Jezus unosi dłoń w geście błogosławieństwa. Nad wnęką znajduje się płaskorzeźbiony kartusz z łukowym zwieńczeniem, a na nim Oko Opatrzności z promieniami rozchodzącymi się we wszystkich kierunkach.

Płaskorzeźba - stan aktualny

Płaskorzeźba przed renowacją w 2015 roku

Płaskorzeźba odnawiana była w latach 1946, 1977 i ostatni raz w roku 2015, kiedy to z inicjatywy ówczesnego Radnego Gminy Wyry, Herberta Rzepki, cała kapliczka przeszła gruntowny remont. Prace restauracyjne trwały od czerwca do 24 sierpnia, kiedy to nastąpił uroczysty odbiór przez Wójt Gminy Barbarę Prasoł i poświęcenie przez Proboszcza wyrskiej parafii, ks. Henryka Skorupę.

Uroczyste poświęcenie kapliczki po renowacji - 24 sierpnia 2015 roku

Uroczyste poświęcenie kapliczki po renowacji - 24 sierpnia 2015 roku

Tak w wywiadzie dla miesięcznika „Wicie” o pracach remontowych opowiadały wówczas Dorota Chodór oraz Patrycja Lisnikowska, które radny zaraził swoją pasją i zaangażowaniem w przywrócenie kapliczce dawnego piękna: – Ścianami kapliczki zajęła się firma budowlana. Z kolei do naszych zadań należała renowacja Oka Opatrzności, odlewu aniołka i płaskorzeźby. Na początku musiałyśmy ściągnąć warstwy farb, którymi pokryte były poszczególne elementy. Potem odbyło się szlifowanie i uzupełnianie ubytków. Elementy zakonserwowałyśmy specjalnymi środkami, mającymi chronić ją przed kornikami i działaniem innych czynników zewnętrznych. Na samym końcu zajęłyśmy się nakładaniem farby – mówiła Dorota Chodór. – Największą trudnością okazało się ściąganie farby, ponieważ przy wcześniejszej renowacji, która miała miejsce w 1977 roku, użyto gipsu.

Patrycja Lisnikowska dodała: – Można powiedzieć, że była to praca dentystyczna, ponieważ części poddane renowacji zawierały bardzo drobne elementy np. zdobienie kwiatowe. Warto też dodać, że kapliczka była pokryta trzema warstwami farby, co odkryłyśmy w pierwszej fazie renowacji. Do pomalowania obiektu zdecydowałyśmy użyć barw, które pierwotnie pokrywały kapliczkę.

Kapliczka z płaskorzeźbą Matki Bożej z Dzieciątkiem to chyba najbardziej rozpoznawalny przykład małej architektury sakralnej na terenie naszej gminy.

Źródła:

powrót