Uroczystość współorganizowali Instytut Pamięci Narodowej oraz Urząd Gminy Wyry. W wydarzeniu wzięli udział: Jan Kwaśniewicz - naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Katowicach, rodzina śp. Alojzego Świerkota, m.in. syn powstańca Feliks Świerkot, córka oraz wnukowie, wójt Gminy Wyry Barbara Prasoł, przewodnicząca Rady Gminy Joanna Pasierbek-Konieczny, gminni radni, ks. Henryk Skorupa proboszcz Parafii NSPJ w Wyrach, przedstawiciele Związku Kombatantów Rzeczypospolitej Polskiej i Byłych Więźniów Politycznych, poczty sztandarowe Ochotniczych Straży Pożarnych w Wyrach oraz w Gostyni, uczniowie, nauczyciele i dyrekcja gminnych szkół, a także mieszkańcy Gminy Wyry. Bardzo dziękujemy wszystkim, a w szczególności delegacjom szkolnym za tak liczny udział w uroczystości.

Akcja oznaczania grobów znakiem pamięci opracowanym przez Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach rozpoczęła się 5 lipca 2021 r. w dzień setnej rocznicy zakończenia III powstania śląskiego. Jej celem jest uhonorowanie powstańców śląskich, którzy spoczywają na terenie naszego województwa. Znak pamięci „Tobie Polsko” ma formę proporczyka o rozmiarach ok. 20 na 8 cm wykonanego z porcelany nagrobnej. Umieszczono na nim inwokację „Tobie Polsko”, pod którą znajduje się wizerunek orła otoczonego datami powstań, a poniżej napisy „Grób Powstańca Śląskiego” i „Instytut Pamięci Narodowej”. Proporzec jest wzorowany na sztandarze powstańczym „Tobie Polsko”, który wykonano na początku 1920 roku w pracowni przy redakcji „Katolika” w Bytomiu. Teraz znajduje się on w zbiorach Muzeum Czynu Powstańczego na Górze Św. Anny.

Alojzy Świerkot urodził się 19 czerwca 1895 roku w Wyrach w rodzinie górniczej. W 1901 roku wstąpił do 6-klasowej szkoły podstawowej w Wyrach z nauką w języku niemieckim. W 1907 roku ukończył szkołę podstawową i rozpoczął pracę zawodową w kopalni (obecnie Bolesław Śmiały w Łaziskach Górnych), początkowo jako młodociany, później jako robotnik dołowy.

W latach 1919, 1920 i 1921 bierze czynny udział w powstaniach śląskich pod dowództwem swojego przyszłego szwagra, Aleksandra Bojdoła w obrębie Wyr i Mikołowa. W III powstaniu walczy pod Gogolinem, Górą Świętej Anny i Koźlem. Wkrótce na świat przychodzi jego pierwsza córka Maria, a następnie Marta.

W 1927 roku ulega wypadkowi na kopalni. Okazuje się on na tyle poważny, że istnieje zagrożenie utraty ręki. Udaje się ją jednak uratować, jednak musi zmienić pracę. Kopalnia w ramach rekompensaty załatwia mu przeszkolenie i prace w Powiatowym Inspektoracie Weterynaryjnym w Pszczynie. Dostaje swój rewir: Wyry, Gostyń, Kostuchna, Murcki, Lędziny, Bieruń, Zgoń i Kobiór, gdzie kontroluje uboje gospodarcze. Na świat przychodzi jego kolejna córka, Eleonora. W 1934 roku buduje dom przy ulicy Głównej w Wyrach. W następnych latach na świecie wita swojego pierwszego i jedynego syna, Feliksa, a następnie córkę Irenę.

W 1939 roku, po wybuchu II wojny światowej ewakuuje się wraz z rodziną w kierunku Olkusza, ze względu na przygotowanie tak zwanego mikołowskiego odcinka obronnego Śląska. Po dwóch tygodniach wraca i zastaje swój dom spalony. Przez całą pięcioletnią okupację mieszka w jego piwnicy. Po wojnie odbudowuje go i kontynuuje pracę w Służbie Weterynaryjnej. Umiera 13 lipca 1969 roku po ciężkiej chorobie w szpitalu w Katowicach, zostaje pochowany na cmentarzu parafialnym w Wyrach. Alojzy Świerkot został w 1949 roku odznaczony Śląskim Krzyżem Powstańczym, zaś w 1968 roku Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

W latach 1919 – 1921 w powstaniach śląskich uczestniczyło w sumie ponad 400 powstańców z Wyr i Gostyni. Same powstania śląskie były jednymi z najważniejszych wydarzeń w historii Górnego Śląska i mieszkających tu ludzi. Więcej o powstaniach śląskich będzie można przeczytać w najbliższym wydaniu miesięcznika „Wicie”.

powrót